اجزای فرش

اجزای فرش

حاشیه:

از اصلی ترین بخش های فرش است و غالبا به دو صورت پهن و باریک استفاده می شود. حاشیه های فرش هر کدام نماد و بیانگر مفهومی است، از این رو استفاده از هر طرح حاشیه در فرش به نوع نقشه و همخوانی آن با عناصر زمینه اصلی فرش بستگی دارد. تعداد حاشیه ها عموما فرد است و اغلب یک حاشیه پهن بین دو یا چهار حاشیه باریک تر استفاده می شود. متداولترین تعداد حاشیه 3 و 5 است. گاهی در حاشیه، شناسنامه فرش به همراه نقوش دیگر ثبت می شود.

لچک:

در گوشه های فرش قرار می گیرد و ممکن است که از یک چهارم نقشه ترنج میانی یا شکلی مشابه آن تشکیل شده باشد. به فرش هایی که لچک آنها بخشی از طرح ترنج میانی است در اصطلاح لچک ترنج می گویند.

ترنج:

شکلی دایره ای یا بیضی که در مرکز فرش قرار میگیرد و در فرش های مختلف اندازه های متفاوتی دارد. به عنوان مثال در قالیچه ها و قالی های بافت اصفهان، کاشان، نایین و آباده ابعاد آن کوچک و در فرش های تبریز ، هریس و مشهد تا حدودی بزرگ تر است.

هرگاه چند ترنج داخل یکدیگر قرار گرفته باشند ترنج را تودرتو و یا کاسه نیم کاسه می نامند. در صورتی که ترنج در متن فرش مسلط باشد به آن ترنج مداخل می گویند (نمونه فرش های هریس). در برخی از طرح های ترنج دار به جای ترنج واحد میانی به دو یا سه ترنج کوچک در امتداد یک خط عمودی (بیشتر در شکل های هندسی) و گاهی چندین ترنج در متن فرش با فاصله های منظم دیده می شود (نمونه فرش چند ترنجی چلسی) .

کلاله(سر ترنج):

زینت بخش ترنج میانی هر فرش کلاله یا سرترنج است که در بالا و پایین ترنج بافته می شود و در اصطلاح به آن شمسه نیز می گویند. در بعضی مواقع به دلیل شباهت زیاد این قسمت به خربزه، به آن ترنج خربزه ای هم میگویند، نمونه بارز ترنج خربزه ای فرش تاریخی اردبیل می باشد.

زمینه:

این بخش رنگ اصلی فرش را مشخص میکند و عموما به رنگ های لاکی، سرمه ای و کرم رنگ می باشد. در زمینه فرش از عناصری نظیر گلها و حیوانات نیز استفاده می شود که به زیبایی فرش کمک فراوانی می کند.

گلیم باف:

این بخش از فرش برای دوام و مقاومت بیشتر قالی حائز اهمیت است و به صورت زنجیره بافته می شود و به همین علت در اصطلاح آن را گلیم باف فرش می گویند.